CÁC KHU VỰC PHÁT TRIỂN CƠ BẢN TRONG GIAI ĐOẠN ĐẦU ĐỜI Ở TRẺ

Phần 6 – Từ 40 đến 60+ tháng tuổi

Như đã đề cập ở những phần trước, các khu vực phát triển cơ bản của trẻ bao gồm 3 khía cạnh: Phát triển cá nhân, xã hội & cảm xúc, Giao tiếp và ngôn ngữ, Phát triển thể chất. Tương ứng với từng lứa tuổi, trẻ phát triển cả ba kĩ năng này với tốc độ khác nhau. Phần 5, phần cuối của chuỗi bài, đề cập tới quá trình phát triển của trẻ từ 40 đến 60+ tháng tuổi.

1. Phát triển cá nhân, xã hội & cảm xúc

a. Tạo dựng mối liên kết

• Bắt đầu các cuộc trò chuyện, chú ý và xem xét những gì người khác nói.
• Giải thích kiến thức và hiểu biết của bản thân, và đặt câu hỏi thích hợp cho người khác.
• Thực hiện các bước để giải quyết tranh chấp với những đứa trẻ khác, ví dụ: tìm kiếm một thỏa hiệp.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ chơi theo nhóm, thay phiên nhau chơi với các bạn khác. Trẻ xem xét các ý tưởng của nhau về cách tổ chức hoạt động của mình. Trẻ thể hiện sự nhạy cảm với nhu cầu và cảm xúc của người khác, đồng thời hình thành mối quan hệ tích cực với người lớn và các trẻ khác.

b. Khả năng tự nhận thức và sự tự tin

• Tự tin nói với người khác về nhu cầu, mong muốn, sở thích và ý kiến của bản thân.
• Có thể mô tả bản thân bằng những lời lẽ tích cực và nói về những khả năng.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ tự tin thử các hoạt động mới và nói lý do tại sao trẻ thích một số hoạt động hơn những hoạt động khác. Trẻ tự tin để nói chuyện trong một nhóm quen thuộc, sẽ nói về ý tưởng của mình, và sẽ lựa chọn các nguồn tài nguyên cần thiết cho các hoạt động mà trẻ đã chọn. Trẻ nói khi trẻ làm hoặc không cần trợ giúp.

c. Kiểm soát cảm xúc và hành vi

• Hiểu rằng hành động của chính mình ảnh hưởng đến người khác, chẳng hạn, trở nên khó chịu hoặc cố gắng an ủi một đứa trẻ khác khi nhận ra rằng mình đã làm cho khó chịu.
• Nhận thức được các ranh giới đã đặt ra và các kỳ vọng về hành vi trong môi trường xung quanh.
• Bắt đầu có thể thương lượng và giải quyết vấn đề mà không gây hấn, ví dụ: khi ai đó đã lấy đi đồ chơi của trẻ.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ nói về cách chúng và những người khác thể hiện cảm xúc, nói về hành vi của chính trẻ và của người khác cũng như hậu quả của nó, và biết rằng một số hành vi là không thể chấp nhận được. Trẻ làm việc như một phần của nhóm hoặc lớp, hiểu và tuân theo các quy tắc. Trẻ điều chỉnh hành vi của mình phù hợp với các tình huống khác nhau và thực hiện các thay đổi thói quen trong sự tiến bộ của các trẻ.

2. Giao tiếp và ngôn ngữ

a. Sự chú ý và khả năng lắng nghe

• Duy trì sự chú ý, tập trung và ngồi yên lặng trong các hoạt động thích hợp.
• Tập trung vào 2 thứ – có thể nghe và làm trong khoảng thời gian ngắn.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ chú ý lắng nghe trong nhiều tình huống. Chúng lắng nghe các câu chuyện, dự đoán chính xác các nội dung chính và phản hồi những gì chúng nghe được bằng các nhận xét, câu hỏi có liên quan hoặc các hành động. Chúng chú ý đến những gì người khác nói và phản hồi một cách thích hợp trong khi đang tham gia vào một hoạt động khác.

b. Sự hiểu biết

• Phản hồi lại với các hướng dẫn liên quan đến một trình tự gồm hai phần. Hiểu sự hài hước, ví dụ: những vần thơ vô nghĩa, những câu chuyện cười.
• Có thể theo dõi một câu chuyện mà không cần hình ảnh hoặc đạo cụ.
• Lắng nghe và phản hồi lại những ý kiến được người khác bày tỏ trong cuộc trò chuyện hoặc thảo luận.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ làm theo hướng dẫn liên quan đến một số ý tưởng hoặc hành động. Chúng trả lời các câu hỏi “như thế nào” và “tại sao” về các trải nghiệm của chúng và phản đáp với các câu chuyện hoặc sự kiện.

c. Lời nói

• Mở rộng vốn từ vựng, đặc biệt bằng cách nhóm lại và đặt tên, khám phá ý nghĩa và âm thanh của các từ mới.
• Sử dụng ngôn ngữ để tưởng tượng và tạo lại các vai trò và kinh nghiệm trong các hoàn cảnh chơi.
• Liên kết các thông tin và bám vào một chủ đề hoặc ý chính.
• Dùng nói chuyện để sắp xếp, trình tự và làm rõ suy nghĩ, ý tưởng, cảm xúc và sự kiện.
• Đưa cốt truyện hoặc câu chuyện vào trò chơi đóng vai của chúng.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ thể hiện bản thân một cách hiệu quả, thể hiện nhận thức về nhu cầu của người nghe. Chúng sử dụng các thì quá khứ, hiện tại và tương lai một cách chính xác khi nói về các sự kiện đã xảy ra hoặc sắp xảy ra trong tương lai. Chúng phát triển các khả năng tường thuật và giải thích của riêng chúng bằng cách kết nối các ý tưởng hoặc sự kiện.

3. Phát triển thể chất

a. Di chuyển và kiểm soát

• Thử nghiệm các cách di chuyển khác nhau.
• Nhảy khỏi một đối tượng, vật thể và tiếp đất một cách an toàn.
• Vượt khoảng cách thành công khi chơi trò chơi đua xe và đuổi bắt với những đứa trẻ khác, điều chỉnh tốc độ hoặc thay đổi hướng để tránh chướng ngại vật.
• Tự tin và khéo léo khi đi xung quanh, dưới gầm, ở trên và leo qua thiết bị thăng bằng và leo núi dành cho trẻ nhỏ
• Cho thấy khả năng kiểm soát đồ vật ngày càng gia tăng trong việc đẩy, vỗ về, ném, bắt hoặc đá đồ vật.
• Sử dụng các dụng cụ đơn giản để thực hiện các thay đổi đối với vật liệu.
• Xử lý các công cụ, đồ vật, vật liệu xây dựng và dễ uốn dành cho trẻ một cách an toàn và có sự kiểm soát ngày càng cao.
• Thể hiện sở thích tay thuận.
• Bắt đầu sử dụng di chuyển ngược chiều kim đồng hồ và kẻ lại các đường thẳng đứng.
• Bắt đầu hình thành các chữ cái dễ nhận biết.
• Sử dụng bút chì và cầm một cách hiệu quả để tạo thành các chữ cái có thể nhận biết được, hầu hết các chữ cái này đều được hình thành chính xác.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ thể hiện khả năng kiểm soát và phối hợp tốt trong các chuyển động lớn và nhỏ. Chúng tự tin di chuyển theo nhiều cách, vượt qua khoảng cách một cách an toàn. Chúng kiểm soát đồ dùng và công cụ hiệu quả, bao gồm cả bút chì để viết.

b. Sức khoẻ và tự chăm sóc bản thân

• Ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh và hiểu nhu cầu về sự đa dạng của thực phẩm.
• Thường tự giữ bản thân khô ráo và sạch trong ngày.
• Thể hiện một số hiểu biết về các bài tập tốt như tập thể dục, ăn uống, ngủ nghỉ và vệ sinh có thể góp phần tạo nên sức khỏe tốt.
• Thể hiện sự hiểu biết về sự cần thiết của sự an toàn khi đối mặt với những thách thức mới, đồng thời cân nhắc và quản lý một số rủi ro.
• Thể hiện sự hiểu biết về cách di chuyển và cất các đồ dùng một cách an toàn.
• Thực hành một số biện pháp an toàn thích hợp mà không cần giám sát trực tiếp.
Mục tiêu giáo dục sớm
Trẻ biết tầm quan trọng đối với sức khỏe của việc tập thể dục, và một chế độ ăn uống lành mạnh, và nói về những cách giữ gìn sức khỏe và an toàn. Trẻ tự quản lý vệ sinh cơ bản của mình và các nhu cầu cá nhân, bao gồm cả việc mặc quần áo và đi vệ sinh một cách độc lập.

Hết.

Lược dịch từ tài liệu nghiên cứu từ Tổ chức Giáo dục mầm non Anh Quốc – thông tin bổ trợ cho việc so sánh các phương pháp giáo dục mầm non dựa trên khả năng và sự thích ứng của từng trẻ.