So sánh mô hình giáo dục Phần Lan với Montessori – Phần 3 (phần cuối)

Sinh hoạt hàng ngày ở trường

Tự học trong môi trường Montessori

Một điểm khác biệt chính giữa trường mẫu giáo Montessori và HEI Schools là cách trẻ vừa chơi vừa học. Một trong những đặc trưng mang tính thương hiệu của Montessori là ‘chu trình làm việc’. Đề cập đến giai đoạn trẻ có thể lựa chọn các hoạt động của mình, sử dụng từ “công việc” mang đến cảm giác cần cù, chăm chỉ. Thật vậy, hệ thống Montessori tập trung vào giáo dục chuyên nghiệp vì trẻ học các kỹ năng thực tế, cuộc sống hàng ngày và cách tập trung vào các công việc thực tế, chẳng hạn như nấu ăn hoặc dọn dẹp. Thời gian cố định 3 giờ giúp trẻ có thời gian hoàn toàn tập trung vào các hoạt động của mình vì Maria Montessori tin rằng trẻ cần nỗ lực rất nhiều để làm quen với quá trình chuyển đổi và trẻ cũng cần thời gian dài hơn để tập trung vào một hoạt động. Do đó, một chu trình làm việc dài là một phần không thể thiếu trong mỗi lớp học Montessori.

Một đặc điểm nổi bật của Montessori là hầu như tất cả các công việc được hoàn thành một cách độc lập trong khoảng thời gian này. Nếu một đứa trẻ muốn chơi cùng một đồ chơi hoặc làm việc ở cùng một khu vực với một đứa trẻ khác, chúng phải đợi đến lượt mình. Các hoạt động hợp tác không được khuyến khích hoặc mong muốn, vì vậy trẻ thường hoạt động một cách chủ động. Tuy nhiên, kiểu chờ đợi này dạy cho trẻ sự tự điều chỉnh, tính kỷ luật và phép lịch sự. Giáo viên thể hiện cách cư xử lịch sự, đặt câu hỏi và lắng nghe trẻ để chu trình làm việc diễn ra suôn sẻ. Một khía cạnh quan trọng khác của lớp học Montessori là cách giáo viên tương tác với trẻ. Bởi mô hình được xây dựng để thúc đẩy tính độc lập và tự chủ, giáo viên thường khá miễn cưỡng khi giúp đỡ trẻ trong khoảng thời gian này.

Chu trình làm việc có nghĩa là hoạt động trơn tru mà không cần sự can thiệp của giáo viên, vì vậy họ thường chọn để trẻ tự giải quyết các vấn đề nếu phát sinh. Mặc dù đây có thể là một trải nghiệm học tập tuyệt vời cho một đứa trẻ phát triển bình thường, cách này cũng có thể là một thách thức và thậm chí gây bất lợi cho những đứa trẻ có thể cần thêm sự trợ giúp để hoàn thành một số nhiệm vụ vì không phải lúc nào trẻ cũng nhận được sự giúp đỡ mà chúng yêu cầu.

Học tập cùng nhau tại HEI Schools

Mặt khác, một ngày tại HEI Schools có một cấu trúc khá khác biệt. Mặc dù trẻ có thời gian không bị gián đoạn để tập trung và hòa mình vào các hoạt động, chương trình giảng dạy nhấn mạnh sự hợp tác tích cực và giáo viên cố ý tạo ra trải nghiệm học tập theo nhóm. Một ngày tại HEI Schools luôn bao gồm thời gian vui chơi tự do, là một phần không thể thiếu của quá trình học tập, và các buổi học tập dựa trên hoạt động để cả nhóm cùng nhau vui chơi. Chương trình giảng dạy của HEI nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học với các bạn khác hơn là một mình, bởi việc học và phát triển không chỉ diễn ra trong tâm trí cá nhân mà còn với những người khác. Giáo viên được đào tạo để hỗ trợ cả hai loại hình học tập với các công cụ và phương pháp sư phạm.

Một ví dụ về điều này là cách trẻ tham gia giúp đỡ việc quyết định hoạt động mỗi ngày như thế nào trong bảng thời gian Vòng tròn HEI. Thời điểm bắt đầu một ngày, giáo viên và trẻ cùng tạo ra một lịch trình trong ngày bằng cách sử dụng Hình đồ HEI, và những thời điểm này khuyến khích khả năng thảo luận, tương tác và thỏa hiệp. Trẻ có thể bày tỏ cảm xúc của mình về các hoạt động và đưa ra phản hồi, từ đó quyết định được hoạt động trong một ngày như thế nào.

Như đã đề cập trước đó, các buổi học đều đã được chuẩn bị về mặt sư phạm để dạy trẻ cách hợp tác, giao tiếp và xây dựng mối quan hệ bình đẳng. Giáo viên đóng vai trò là người điều hành hơn là người hướng dẫn và để trẻ dẫn đường, nhờ đó tích cực khuyến khích tinh thần đồng đội và làm mẫu cho hành vi đúng đắn. Giáo viên cũng được đào tạo về cách can thiệp để hỗ trợ trẻ xây dựng các mối quan hệ bạn bè. Đồng thời, giáo viên nhận ra tầm quan trọng của việc trao cho trẻ quyền tự chủ, nêu gương và hướng dẫn nhẹ nhàng trong các hoạt động nhóm để đảm bảo kết quả tốt nhất có thể cho tất cả những người tham gia. Bằng cách này, trẻ học được tầm quan trọng của làm việc nhóm, và phát triển các kỹ năng xã hội như sự đồng cảm và lòng trắc ẩn thông qua các hoạt động nhóm thường xuyên và tương tác với những đứa trẻ khác.

Ngoài ra, trẻ cũng hợp tác cùng thiết lập các quy tắc chung cho lớp học và đồng thời đóng vai trò tích cực trong việc đưa ra các quyết định của cộng đồng có ảnh hưởng đến chúng trong các cuộc họp của trẻ em. Những quy trình này dạy trẻ cách lắng nghe, thỏa hiệp và hợp tác trong các tình huống thực tế, và những kỹ năng như vậy sẽ giúp trẻ khi chúng lớn hơn. Cách này cũng cho trẻ cơ hội nói lên ý kiến ​​của mình trong một môi trường được ủng hộ và tôn trọng, củng cố lòng tự trọng và sự tự tin của trẻ.

Cách giáo viên tương tác với trẻ tại HEI Schools cũng rất khác so với phong cách Montessori. Trong không gian học tập, giáo viên cung cấp sự hỗ trợ và hướng dẫn sư phạm thực tế hơn nhiều so với giáo viên tại các trung tâm Montessori để trẻ có khả năng học tập hoặc tốc độ phát triển khác nhau nhận được sự giúp đỡ mà chúng cần. Các trung tâm của HEI Schools cũng có tỷ lệ khác biệt giữa giáo viên – trẻ thấp để đảm bảo rằng mỗi trẻ nhận được sự quan tâm cá nhân mà trẻ đòi hỏi để học tập hiệu quả.

Do đó, môi trường HEI Schools có thể phù hợp hơn cho những gia đình muốn con em mình thường xuyên tương tác và học hỏi tích cực với các bạn cùng lứa tuổi. Mặc dù trường học Montessori dạy trẻ các kỹ năng như tự điều chỉnh và lịch sự, nhưng không thúc đẩy sự hợp tác tích cực giữa các trẻ và trẻ thường học một mình. Do đó, không có nhiều cơ hội để trẻ thực hành các kỹ năng làm việc nhóm, đồng cảm và lắng nghe, những kỹ năng được phát triển tốt nhất trong thực tế với các bạn cùng lứa tuổi.

Tuy nhiên, nếu một đứa trẻ phát triển theo đúng quy luật và hoàn toàn độc lập, một lớp học Montessori có thể phù hợp hơn. Các trường mầm non Montessori được quan tâm nhiều vì môi trường hài hoà, yên tĩnh và trẻ chắc chắn là những người thực hành độc lập trong hầu hết các tình huống. Tại HEI Schools, trong khi cung cấp một môi trường yên tĩnh về mặt thị giác, trẻ cũng tham gia vào các hoạt động nhóm và học với những bạn khác một cách thường xuyên.

Tiêu chuẩn hóa

Nhiều phương pháp cho Montessori

Điều này dẫn đến sự khác biệt lớn tiếp theo giữa phương pháp Montessori và HEI Schools, đó là cách mỗi phương pháp được tiêu chuẩn hóa. Do Maria Montessori không cấp bằng sáng chế hoặc bản quyền cho hệ thống của mình, bất kỳ trường học nào cũng có quyền sử dụng tên của cô ấy trong tiêu đề. Điều này có nghĩa là trường học có tên ‘montessori’ trong tiêu đề có thể không tuân theo các phương pháp ban đầu của Maria Montessori theo bất kỳ cách nào. Nếu một trường học có liên kết với một tổ chức Montessori thì có nhiều khả năng sẽ theo phương pháp của bà, nhưng ngay cả những trường thuộc diện này cũng đã khác nhau rất nhiều do không có cơ quan quản lý duy nhất cho các trường Montessori. Thật vậy, có rất nhiều tổ chức liên kết với Montessori trên khắp thế giới.

Tổ chức ban đầu, Association Montessori Internationale, được thành lập bởi chính Maria Montessori vào năm 1929 với nỗ lực tiêu chuẩn hóa và phổ biến các phương pháp thực hành của cô. Tuy nhiên, nhiều nhóm khác đã sinh sôi nảy nở với các mức độ khác nhau về việc tuân thủ triết lý ban đầu của cô. Ví dụ, một tổ chức lớn khác ở Hoa Kỳ được gọi là American Montessori Society, được thành lập vào năm 1960, và cũng là tổ chức lớn nhất trong số các tổ chức Montessori khác nguyên bản chỉ tính riêng ở Mỹ.

Để minh họa sự khác biệt giữa các tổ chức Montessori, chúng ta hãy xem xét việc thiết lập và hướng dẫn của hai tổ chức AMI và AMS, chẳng hạn như các nhóm học sinh và các loại tài liệu được phép sủ dụng. AMI cho phép trẻ từ ba đến sáu tuổi được nhóm lại với nhau, trong khi AMS cho phép trẻ từ hai tuổi rưỡi trở lên ở cùng với trẻ lớn hơn. AMI yêu cầu giáo viên tuân thủ nghiêm ngặt bộ tài liệu học tập gốc mà Tiến sĩ Montessori đã sử dụng, trong khi AMS khuyến khích giáo viên mở rộng bộ tài liệu và kết hợp các công cụ và công nghệ hiện đại vào lớp học của mình. AMI cung cấp một danh sách ngắn các hướng dẫn trong khi AMS cung cấp một tập sách các yêu cầu để giáo viên tuân theo. Mặc dù có nhiều ý tưởng giống nhau tại nơi làm việc và cả hai tổ chức đều tuân theo các nguyên tắc cơ bản giống nhau, những khác biệt như vậy khiến việc đánh giá, lựa chọn lớp học cho con bạn trở nên khó khăn.

Ngoài ra còn có một loạt các chương trình cấp chứng chỉ đào tạo giáo viên dành cho giáo viên Montessori. Tìm kiếm nhanh trên Google, có thể thấy rất nhiều đề nghị và câu trả lời về cách đạt được chứng chỉ Montessori. Do không có cơ quan quản lý nào giám sát vấn đề này, những lựa chọn như vậy có thể dẫn đến các phong cách giảng dạy và phương pháp khác nhau, thậm chí mâu thuẫn với nhau trong lĩnh vực Montessori. Do đó, có thể có sự khác biệt lớn về chất lượng, phương pháp luận và kết quả trong thực hành giảng dạy tại các trường mầm non Montessori.

Những quy định thường thấy tại HEI Schools

Mặt khác, HEI Schools tuân theo một bộ hướng dẫn rõ ràng cho tất cả các hạng mục cho Trung tâm học tập, vì vậy, HEI Schools trên toàn thế giới cung cấp cùng một khái niệm giáo dục mầm non chất lượng cao, nhất quán. Chúng tôi có năm ‘khối xây dựng’ trong chương trình của mình: Chương trình giảng dạy HEI, Đào tạo giảng dạy HEI, Không gian học tập HEI, Bộ sưu tập HEI và Hoạt động của HEI. Trong suốt quá trình thành lập HEI Schools, đội ngũ tại trụ sở chính của HEI phối hợp chặt chẽ với các nhà điều phối để xây dựng một không gian học tập đẹp mắt, có định hướng chi tiết cho trẻ theo hướng dẫn của chúng tôi.

Có một chương trình toàn diện, được tiêu chuẩn hóa để đào tạo tất cả giáo viên và nhân viên tại mỗi Trung tâm Học tập của HEI Schools theo triết lý và Phương thức HEI giúp định hướng phương pháp sư phạm. Tất cả nhân viên đều trải qua một khóa đào tạo nghiêm ngặt kéo dài hai tuần dựa trên chương trình đào tạo giáo viên mầm non Phần Lan của Đại học Helsinki. Sau đó, các giáo viên tại địa phương thực hiện thời gian cố vấn kéo dài hai tháng với các giáo viên chuyên nghiệp Phần Lan. Trong hai tháng này, tất cả giáo viên đều tham gia giảng dạy và làm việc cùng nhau về các hoạt động và đào tạo chuyên môn nâng cao. Điều này tạo cơ hội cho giáo viên địa phương tìm hiểu về các khía cạnh thực tế của việc giảng dạy, chẳng hạn như lập kế hoạch, tổ chức, phân phối và đánh giá việc giảng dạy. Cuối cùng, tất cả giáo viên tham gia vào quá trình đào tạo giáo viên liên tục bằng cách hoàn thành các mô-đun phát triển chuyên môn liên tục thông qua nền tảng học tập trực tuyến. Mô hình HEI Schools cũng cung cấp các chương trình chứng chỉ khi giáo viên hoàn thành các chương trình đào tạo tùy chọn, nâng cao hơn.

Để đảm bảo chất lượng liên tục, mỗi Trung tâm Học tập cũng trải qua các kỳ đánh giá Đảm bảo Chất lượng mỗi năm một lần. Một thành viên từ nhóm phụ trách sư phạm của trụ sở HEI Schools tại Helsinki sẽ đến thăm quan trung tâm học tập và đánh giá các điều kiện quan trọng để đảm bảo giáo dục chất lượng cao cho trẻ. Nếu một Trung tâm Kiến Học tập không đáp ứng được kỳ vọng, nhóm chuyên môn tại Helsinki và tại địa phương sẽ làm việc cùng nhau để tạo ra một kế hoạch hành động nhằm cải thiện tình huống và nhóm tại Helsinki cũng sẽ cung cấp hỗ trợ và hướng dẫn liên tục trong suốt cả năm.

Nhóm địa phương cũng hoàn thành Đánh giá Đảm bảo Chất lượng của riêng mình hai lần một năm, trong đó các thành viên trong nhóm sẽ kiểm tra điểm mạnh và thách thức và xây dựng kế hoạch hành động để tiếp tục đạt được các mục tiêu của trường. Nhóm giáo viên địa phương cũng tạo ra các Kế hoạch Cá nhân của Giáo viên, làm cơ sở cho các cuộc họp trực tiếp hai năm một lần giữa từng giáo viên và hiệu trưởng để đảm bảo sự phát triển liên tục. Hiệu trưởng tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu thập phản hồi thường xuyên của phụ huynh, cũng như phản hồi của toàn trường về sản phẩm và cách thực hành HEI, nhằm xác định hướng phát triển hơn nữa của phương pháp. Tại HEI Schools, chúng tôi tin rằng giáo dục không phải là phương thức tốt nhất, mà là sự kết hợp tổng thể các phương pháp thực hành tốt nhất của cả sản phẩm địa phương và HEI. Sự kết hợp này có khả năng thích ứng và liên tục phát triển với sự cộng tác của các đối tác nhằm phục vụ tốt nhất và kết hợp cả văn hóa địa phương và toàn cầu, đồng thời chuẩn bị cho trẻ trong thế kỷ 21.

Sự phát triển của các mô hình

Truyền thống có tầm quan trọng lớn nhất trong Montessori

Sự khác biệt chính cuối cùng giữa hệ thống Montessori và HEI Schools là cách tiếp cận nhằm phát triển hơn nữa mô hình của từng phương pháp. Như đã đề cập trước đó, khái niệm Montessori được chính Maria Montessori sáng tạo và phát triển vào đầu những năm 1900, và bà đã thành lập AMI để phổ biến triết lý của mình. Sự thành lập của Hiệp hội Montessori Hoa Kỳ đã tạo cơ hội cho các phương pháp luận khác nhau ra đời.

Như đã đề cập trong phần trước, mô hình Montessori truyền thống không khuyến khích bất kỳ hình thức phát triển hoặc cải tiến nào dựa trên những ý tưởng ban đầu của Cô Montessori. Giáo viên không được phép bổ sung hoặc đưa thêm các tài liệu khác vào bộ tài liệu học chuẩn, và có rất ít khả năng mở rộng hoặc phát triển vượt ra ngoài mô hình truyền thống. Mặc dù các tổ chức khác như Hiệp hội Montessori Hoa Kỳ khuyến khích giáo viên thực hiện các tài liệu và ý tưởng mới dựa trên nghiên cứu giáo dục mới nhất và tham gia vào các lớp phát triển chuyên môn liên tục, nhưng không có cơ quan quản lý nào đối với những hướng dẫn đó trên phương diện toàn diện.

Không ngừng học hỏi tại HEI Schools

Mặt khác, HEI Schools được thành lập với sự hợp tác của Đại học Helsinki, một trong những trường đại học hàng đầu trên thế giới. Bản thân chương trình học được xây dựng dựa trên nghiên cứu giáo dục và được xây dựng để chuẩn bị cho trẻ em bước vào thế kỷ 21. Chương trình giảng dạy của HEI Schools cũng tích cực kết hợp các kỹ năng được khuyến nghị bởi cơ quan khảo thí quốc tế Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), chẳng hạn như giao tiếp và sáng tạo. Mặc dù chương trình giảng dạy Montessori cũng tập trung vào các khả năng chuyển đổi, nhưng chương trình này chưa được hiện đại hóa một cách đáng kể hoặc đồng nhất. phản ánh những kỹ năng mới cần thiết trong thời hiện đại. Để đảm bảo rằng giáo viên đang thực hiện các phương pháp tốt nhất và trẻ đang học các kỹ năng cần thiết, đội ngũ sư phạm của HEI Schools hợp tác chặt chẽ với các giáo sư khoa học giáo dục tại Đại học Helsinki và tích hợp nhất quán những phát hiện của họ vào chương trình giảng dạy và thiết kế.

Phần kết luận

Có nhiều lý do tại sao Phương pháp Montessori hoặc Phương pháp giáo dục Phần Lan của HEI Schools sẽ là lựa chọn tốt cho con bạn. Cả hai đều dựa trên ý tưởng rằng trẻ nên là động lực thúc đẩy trải nghiệm học tập của chính chúng và các mô hình được xây dựng dựa trên nền tảng rằng trẻ là một cá thể có quyền riêng và cần được đối xử với mức độ tôn trọng như người lớn. Trẻ có quyền tự do khám phá, đưa ra quyết định và hành động độc lập khi thích hợp.

Sự khác biệt giữa Montessori và HEI Schools nằm ở việc thiết lập môi trường học tập, tài liệu học tập mà mỗi phương pháp cung cấp, các hoạt động hàng ngày, tiêu chuẩn hóa và sự phát triển. Mô hình Montessori cung cấp cho trẻ một môi trường có cấu trúc, trật tự, trong đó trẻ có thể hoạt động hoàn toàn độc lập và thường học một mình. Tại HEI Schools, chúng tôi chú trọng mạnh mẽ vào việc chơi tự do, sáng tạo và cộng tác. Trẻ học với nhau và học từ nhau với sự hỗ trợ sư phạm từ các giáo viên.

Tiêu chuẩn hóa và sự phát triển không được áp dụng đồng nhất trong tất cả các trường mầm non Montessori, vì vậy điều quan trọng là phải ghi nhớ những ý tưởng này trong khi nghiên cứu trường mầm non tốt nhất cho con bạn. HEI Schools giám sát cẩn thận chất lượng và việc thực hiện các hướng dẫn được xác định rõ ràng để đưa ra kết quả nhất quán. Dù bạn quyết định thế nào, điều quan trọng là cân nhắc cảm nhận của con trong mỗi môi trường học tập và tìm ra môi trường phù hợp nhất với tính cách và nhu cầu cá nhân của trẻ.

Nguồn: HEI Schools, 21/06/2020. Bản tiếng Anh tại: https://www.heischools.com/blog/early-education-models-part-3